Trường hợp cụ thể
A, một người giúp việc từ Philippines, đến Đài Bắc để chăm sóc con cái cho chủ thuê. Ngay khi vừa đáp máy bay, hộ chiếu của cô đã bị công ty môi giới thu giữ. Người phiên dịch của công ty môi giới cho biết sau khi hoàn thành thủ tục thẻ cư trú, hộ chiếu sẽ được trả lại. Tuy nhiên, nửa năm trôi qua, phiên dịch lại nói rằng hộ chiếu đã được giao cho chủ thuê, có lẽ là để tránh việc mất mát, và chủ thuê sẽ bảo quản giúp. Khi A yêu cầu lấy lại hộ chiếu, chủ thuê chỉ đưa bản sao và không chịu trả lại bản chính.
1. Chủ thuê hoặc công ty môi giới có được phép giữ hộ chiếu và thẻ cư trú của người lao động nước ngoài không?
Nhiều chủ thuê nghĩ rằng việc giữ hộ chiếu và thẻ cư trú của người lao động nước ngoài sẽ ngăn ngừa họ bỏ trốn và vì thế đã tự ý giữ các giấy tờ quan trọng này. Tuy nhiên, hộ chiếu và thẻ cư trú là giấy tờ tùy thân quan trọng của người lao động và phải do họ tự giữ. Nếu chủ thuê từ chối trả lại, đó là hành vi vi phạm pháp luật【1】và có thể bị phạt từ 60.000 đến 300.000 Đài tệ【2】. Bộ Lao động có quyền đình chỉ việc tuyển dụng lao động nước ngoài của chủ thuê trong vòng hai năm【3】.
Khi công ty môi giới được người lao động ủy quyền làm thủ tục thẻ cư trú, họ cần sử dụng bản chính hộ chiếu. Thông thường, điều này xảy ra khi người lao động vừa nhập cảnh, thay đổi chủ thuê, đổi hộ chiếu hoặc gia hạn hợp đồng. Sau khi hoàn thành thủ tục tại Cục Di trú, hộ chiếu phải được trả lại cho người lao động. Một số công ty môi giới bắt buộc giữ hộ chiếu hoặc thẻ cư trú của người lao động trong quá trình chuyển đổi chủ thuê để ngăn ngừa họ bỏ trốn, nhưng điều này cũng là vi phạm pháp luật【4】, và có thể bị phạt từ 60.000 đến 300.000 Đài tệ【5】.
2. Cơ quan quản lý hộ chiếu và thẻ cư trú là những đơn vị nào? Cần lưu ý những gì?
Hộ chiếu của người lao động nước ngoài do chính phủ nước họ cấp và có thời hạn nhất định. Nếu hộ chiếu gần hết hạn, các cơ quan đại diện của các nước tại Đài Loan có thể tiếp nhận đơn xin gia hạn, không cần phải về nước để làm lại.
Thẻ cư trú của người lao động nước ngoài do Cục Di trú thuộc Bộ Nội chính cấp và có thời hạn trùng với giấy phép lao động do Bộ Lao động cấp【6】. Trường hợp ngoại lệ là khi hộ chiếu có thời hạn ngắn hơn thời gian lao động, thì sau khi gia hạn hộ chiếu, người lao động cần đến Cục Di trú để gia hạn thẻ cư trú【7】. Nếu cư trú quá hạn, Cục Di trú sẽ phạt từ 2.000 đến 10.000 Đài tệ【8】. Nếu quá hạn trên 30 ngày, ngoài việc bị phạt, Cục Di trú có thể cưỡng chế trục xuất hoặc yêu cầu rời khỏi Đài Loan trong vòng 10 ngày【9】.
Dù là hộ chiếu hay thẻ cư trú, vì đều là giấy tờ cá nhân, chi phí thực hiện sẽ do người lao động tự chi trả. Khi có đủ giấy phép lao động, người lao động có thể tự mang hộ chiếu gốc đến cơ quan đại diện của nước họ để gia hạn hộ chiếu. Để gia hạn thẻ cư trú, ngoài giấy phép lao động, người lao động chỉ cần giấy xác nhận làm việc từ chủ thuê và có thể đến các trạm dịch vụ của Cục Di trú để làm thủ tục, không yêu cầu phải thông qua công ty môi giới.
